“Đôi lúc cậu ta rất xuất sắc. Đôi lúc cậu ta như tàng hình”. Đây là lời bình luận trên sóng truyền hình trong trận thắng 3-1 của Bayern Munich trước Borussia Dortmund ở Siêu Cúp Đức. Các bạn có đoạn được bình luận viên đang nhắc tới ai không?
Đó chính là Leroy Sane.
Về cơ bản, câu bình luận kể trên có thể coi là tóm tắt khá trọn vẹn sự nghiệp thi đấu của Sane tính đến thời điểm này, nhưng liệu chúng ta dựa vào đâu để đánh giá mức độ ổn định của một cầu thủ?
Khi xem xét dữ liệu thi đấu của một cầu thủ, chúng ta thường đánh giá các thông số “trung bình mỗi 90 phút”, để xem một cầu thủ thực hiện một hành động nhất định thường xuyên như thế nào, mỗi khi họ có cơ hội. Tuy vậy, ít khi chúng ta đánh giá độ ổn định của một cầu thủ.
Trong chương trình GÓC KHÁN ĐÀI hôm nay, chúng ta sẽ phân tích cách đánh giá mức độ ổn định của các cầu thủ trên phương diện ghi bàn.
Trước hết, hãy xem xét một ví dụ.
Dominic Calvert-Lewin và Danny Ings trung bình đều ghi 0,5 bàn mỗi 90 phút tại Premier League mùa trước, nhưng số lượng bàn thắng họ ghi được trong cả mùa giải như thế nào lại rất khác nhau. Calvert-Lewin đạt phong độ rất tốt ở đầu mùa giải, ghi tới bảy bàn chỉ trong 5 trận Premier League đầu tiên, bao gồm hat-trick vào lưới West Brom.
Tuy vậy, tới dịp Giáng Sinh, chân sút người Anh chững hẳn lại, thậm chí có thể nói là rơi vào tình trạng khát bàn thắng, không lập công lần nào trong bảy trận Premier League liên tiếp.
Trái lại, Danny Ings ít ghi nhiều hơn một bàn trong các trận đấu cho Southampton mùa trước, nhưng thay vào đó anh ổn định hơn, chưa từng trải qua cơn khát bàn thắng nào kéo dài quá bốn trận. Nhìn chung thành tích ghi bàn của anh ổn định hơn trong suốt 29 trận ra sân tại Premier League.
Như vậy, cả hai tiền đạo đều có hiệu suất lập công trung bình 0,5 bàn mỗi trận, nhưng có thể nói phong độ của Calvert-Lewin dao động “lên cao xuống thấp” hơn Danny Ings.
Như vậy, một vấn đề khác được đặt ra lúc này là làm thế nào để chúng ta đánh giá ai là cầu thủ có cơ hội ghi bàn ổn định nhất?
Tất nhiên, mỗi tiền đạo đều trải qua những giai đoạn phong độ trồi sụt thất thường trong một mùa giải và giữa mùa này với màu tiếp theo. Không ai có thể ổn định một cách tuyệt đối ở tất cả các trận đấu. Nhưng chúng ta có thể đánh giá độ ổn định trong màn trình diễn của các cầu thủ bằng việc xem xét “độ chênh lệch” giữa những màn trình diễn của họ qua mỗi trận đấu và mỗi mùa giải.
Nói một cách dễ hiểu, độ chênh lệch mà chúng ta đang nói đến ở đây là sự khác biệt được thể hiện ở những thông số nhất định qua từng trận đấu. Chẳng hạn, một cầu thủ X ở trận đấu thứ nhất có 5 cơ hội ghi bàn, nhưng trận thứ hai không có lấy một cơ hội rõ rệt nào. Trái lại, cầu thủ Y mỗi trận đều có một cơ hội ghi bàn
Từ đó, chúng ta sẽ phân tích dữ liệu của 15 cầu thủ thi đấu có số bàn thắng kỳ vọng ngoại trừ penalty trung bình mỗi 90 phút cao nhất ở 5 giải đấu hàng đầu châu Âu trong 4 mùa giải vừa qua. Chỉ những cầu thủ thi đấu nhiều hơn 5.000 phút được phân tích.
Như biểu đồ trước mắt các bạn thể hiện, Robert Lewandowski là cầu thủ có số bàn thắng kỳ vọng không tính penalty trung bình mỗi 90 phút cao nhất trong 4 mùa giải gần đây, cụ thể là 0,85 xG mỗi 90 phút. Kylian Mbappe ở vị trí thứ hai, 0,83 xG mỗi 90 phút.
Hai chi tiết quan trọng mà chúng tôi muốn lưu ý ở đây. Nhìn trên biểu đồ, các bạn có thể thấy chấm tròn màu vàng trên trục ngang đại diện cho chỉ số bàn thắng kỳ vọng không tính penalty trung bình mỗi 90 phút, nhưng gạch ngang màu đỏ ở đây thể hiện độ chênh lệch của thông số này trong các trận đấu mà chúng tôi phân tích.
Một tiền đạo có đường thẳng đỏ dài hơn cho thấy chỉ số xG mỗi 90 phút của họ dao động lớn hơn, trong khi đường thẳng đỏ ngắn biểu hiện cầu thủ đó nhìn chung ổn định hơn.
Ngoài Lewandowski và Mbappe, chúng ta có thể thấy rằng Neymar cũng có một đường thẳng đỏ khá dài, cho thấy phong độ của anh khá trồi sụt thất thường, bởi xG không tính penalty trung bình mỗi 90 phút của anh thấp hơn Mbappe. Tuy vậy, lý do điều này xảy ra có thể là bởi anh và Mbappe đều được các đồng đội tạo cơ hội, do đó việc người này người kia không ổn định là dễ hiểu.
Trong khi đó, đường thẳng đỏ của Mohamed Salah khá ngắn, cho thấy chân sút của Liverpool tương đối ổn định hơn so với các đồng nghiệp tại châu Âu trong những mùa giải gần đây. Độ chênh lệch xG không kể penalty mỗi 90 phút của anh thấp nhất trong 15 cầu thủ được phân tích, và như các bạn đã thấy trên thực tế, Salah ghi bàn khá đều đặt ở mỗi vòng đấu Premier League.
Một chi tiết đáng chú ý khác là những phân tích trên đều bị ảnh hưởng bởi thời gian thi đấu thực tế của mỗi cầu thủ. Salah và Lionel Messi trong bốn mùa giải vừa qua thi đấu nhiều hơn hẳn những cầu thủ thường gặp chấn thương như Sergio Aguero hay Neymar, đồng nghĩa với việc so sánh trực tiếp chưa chắc đã cho kết quả chính xác nhất.
It is also interesting to consider how comparisons across European players are influenced by the effects of their respective leagues.
Bên cạnh đó, cũng phải lưu ý rằng những phân tích kể trên của chúng tôi cũng bị ảnh hưởng bởi môi trường bóng đá tại mỗi giải đấu. Trong số 15 cầu thủ kể trên có khá nhiều ngôi sao thi đấu tại Serie A và Ligue 1, nhưng rất ít cầu thủ Premier League. Điều này phần nào có thể lý giải bởi tính cạnh tranh ở Premier League cao hơn, các cầu thủ hiếm có cơ hội ghi bàn tốt.
Harry Kane không có mặt trong danh sách 15 cầu thủ của chúng tôi, bởi xG không kể penalty trung bình mỗi 90 phút của anh trong 4 mùa giải gần đây chỉ đạt 0,49.
Trong khi đó, những ngôi sao như Neymar hay Kylian Mbappe có rất nhiều cơ hội ghi bàn khi gặp các đối thủ ở Ligue 1.
Những đánh giá kể trên cho thấy chúng ta nên bỏ qua việc so sánh giữa các cầu thủ, thay vào đó xem xét những màn trình diễn của họ qua các trận đấu và các mùa giải, để đánh giá độ ổn định.
Để bước vào phân tích này, chúng ta sẽ xem xét trung bình trượt xG không kể penalty mỗi 90 phút của từng cầu thủ, để đảm bảo độ chính xác cao nhất. Sở dĩ chúng ta không nhìn vào số bàn thắng hay cơ hội mỗi trận đấu là bởi có những người chơi trọn vẹn 90 phút ở trận này, rồi lại chỉ chơi 15-20 phút ở trận kế tiếp, khiến đánh giá trở nên thiếu công bằng.
Chúng ta sẽ bắt đầu với Lionel Messi. Hầu hết phân tích của chúng tôi cho thấy anh là một trong những cầu thủ ổn định nhất thế giới hiện nay.
Ở biểu đồ trước mắt các bạn, đường màu vàng biểu hiện trung bình trượt 900 phút xG không kể penalty mỗi 90 phút của Messi, và vùng màu đỏ thể hiện độ chênh lệch của thông số này. Vùng màu đỏ càng rộng thì phong độ của một cầu thủ càng thất thường.
xG không kể penalty mỗi 90 phút của Messi tính trung bình trượt 10 trận đấu rơi vào khoảng 0,6, hầu như không thay đổi trong mỗi mùa giải. Độ chênh lệch lớn nhất của anh diễn ra vào khoảng mùa Đông của mùa giải 2019-20, khi anh chơi không tốt và Barcelona hòa ¾ trận đấu, trước Real Sociedad, Real Madrid và Espanyol. Tuy vậy, phong độ của anh sớm ổn định trở lại, đỉnh cao là bốn bàn thắng trong trận gặp Eibar cuối tháng 02/2020.
Nhìn chung, mức độ ổn định của Messi là đáng kinh ngạc, ngay cả ở trong mùa giải trước, khi Barcelona trải qua nhiều khó khăn dưới thời tân HLV Ronald Koeman. Chúng ta có thể thấy ở mùa giải mà tập thể Barcelona được đánh giá là yếu nhất trong những năm Messi thi đấu tại đội bóng này, anh vẫn duy trì xG không kể penalty mỗi 90 trên 0,5 trong phần lớn thời gian.
Tiếp đến là Kylian Mbappe, cầu thủ được coi là người kế vị cho danh hiệu xuất sắc nhất châu Âu và thế giới. Như biểu đồ thể hiện, phong độ của anh dao động đáng kể, cho thấy những sự phập phù nhất định không phải là điều đáng ngạc nhiên với một cầu thủ chưa đầy 23 tuổi, dù anh có là một siêu sao đi chăng nữa.
Trung bình trượt 900 phút xG không kể penalty mỗi 90 phút của Kylian Mbappe dao động từ 0,3 tới 1,3 đồng thời vùng đỏ trên biểu đồ của anh cũng rất lớn. Có thể nói, anh đạt đỉnh cao vào mùa giải 2018-19, sau khi đã cùng đội tuyển Pháp chinh phục World Cup. xG không kể penalty mỗi 90 phút của anh dao động vượt ngưỡng 1,0 vào cuối mùa giải. Trên thực tế, Mbappe đã ghi 32 bàn không kể penalty tại Ligue 1, tới nay vẫn là thành tích ấn tượng nhất của anh tại PSG.
Tất nhiên, giá trị của Mbappe không chỉ nằm ở những bàn thắng. Ở đỉnh cao phong độ, tốc độ và khả năng rê dắt bóng đỉnh cao của anh khiến mọi hàng thủ phải quay cuồng, đồng thời cũng mở ra không gian và cơ hội cho các đồng đội. Tuy vậy, về khả năng ghi bàn, có thể thấy thành tích của anh dao động khá lớn theo thời gian.
Tiếp đến là Robert Lewandowski. Dù chân sút Ba Lan năm nay đã 33 tuổi nhưng thành tích ghi bàn của anh càng ngày càng ấn tượng. Mùa giải này, chỉ trong ba trận đấu đầu tiên anh đã ghi tới 5 bàn, đồng thời kéo dài chuỗi trận ghi bàn liên tiếp ở Bundesliga lên con số 13.
A haul of 41 goals (33 non-penalty goals) in the 2020-21 Bundesliga was a career-high for the now-33-year-old, following up on a Champions League-winning campaign a year earlier.
Mùa trước, Lewandowski ghi 41 bàn, trong đó có 8 bàn penalty, nhiều nhất nhất trong sự nghiệp. Nếu Quả bóng vàng 2020 không bị hủy vì lý do Covid-19, có lẽ Lewandowski là chủ nhân xứng đáng nhất của giải thưởng danh giá này.
Xét về số cơ hội có được, Lewandowski không hẳn là ổn định, như biểu đồ trước mắt các bạn thể hiện. Vùng đỏ trên biểu đồ rộng nhất ở mùa giải 2018-19, cho thấy cơ hội của anh trong mỗi trận đấu dao động khá lớn.
Sau khi khởi đầu mùa giải không thực sự thành công, theo tiêu chuẩn của bản thân anh, Lewandowski bắt đầu có nhiều cơ hội hơn, và ở giai đoạn tháng 12 tới tháng 01, anh đã tỏa sáng giúp Bayern Munich thắng bảy trận đấu.
Phong độ của chân sút Ba Lan giảm sút đôi chút, nhưng anh nhanh chóng lấy lại phong độ ở cuối mùa, đỉnh điểm là cú đúp trong trận thắng 5-0 trước Borussia Dortmund.
Trên thực tế, Lewandowski tuy không ổn định về số cơ hội nhưng rất ổn định về khả năng ghi bàn, nhờ khả năng dứt điểm đẳng cấp. Từ mùa 2014-15 tới nay, mùa nào anh cũng vượt qua ngưỡng 20 bàn ở Bundesliga. Trong mùa 2020/21, anh ghi nhiều bàn thắng trên thực tế hơn số bàn thắng kỳ vọng tới 8,3, mức chênh lệch cao nhất ở 5 giải đấu hàng đầu châu Âu.
Người có thể được coi là chân sút ổn định nhất châu Âu trong những năm qua là Mohamed Salah. Như biểu đồ trước mắt các bạn thể hiện, Salah có độ chênh lệch xG không kể penalty mỗi 90 phút thấp nhất trong số các cầu thủ chúng tôi phân tích.
Do Salah là cầu thủ chạy cánh, anh không thể ghi bàn với hiệu suất đáng sợ như Lewandowski, do đó chỉ số xG không kể penalty mỗi 90 phút của anh không quá nổi bật. Tuy vậy về mức độ ổn định thì cầu thủ người Ai Cập có thể nói là số 1.
xG không kể penalty mỗi 90 phút của Salah tính trung bình trượt 10 trận đấu rơi vào khoảng 0,5, mức rất cao ở Premier League. Sự ổn định cũng được thể hiện trên thực tế số bàn thắng mỗi mùa của Salah cho Liverpool.
Chân sút Ai Cập bắt đầu sự nghiệp ở Liverpool bằng bàn thắng trong trận hòa 3-3 với Watford ở mùa giải 2017/18, khởi đầu cho mùa giải anh giành chiếc giày vàng với 32 pha lập công trong 36 trận.
Phong độ của Salah chỉ giảm sút ở mùa giải 2020/21, đúng thời điểm Liverpool liên tục thi đấu thiếu thuyết phục do nhiều trụ cột bị chấn thương. Thời điểm này, đội bóng của HLV Juergen Klopp trải qua ba trận không thắng liên tiếp ở Premier League.
Tuy vậy, cựu cầu thủ AS Roma lấy lại phong độ vào giai đoạn cuối mùa, xG không kể penalty mỗi 90 phút của anh tăng dần, và số lượng bàn thắng trên thực tế cũng phản ánh điều này.
Như vậy, chúng ta đã có thể tìm ra câu trả lời về những chân sút ổn định nhất châu Âu trong những mùa giải vừa qua. Các bạn hãy cho chúng tôi biết quan điểm của mình về chủ đề này trong phần bình luận phía dưới video. Xin cảm ơn các bạn đã quan tâm theo dõi và hẹn gặp lại ở các chương trình tiếp theo.
